Ilustracja wpisu: Park zamkowy w Pszczynie, Wikimedia Commons, Jacek Cisło, CC BY-SA 3.0 PL
Górny Śląsk – kraina niezwykłości
I. Geografia
1. “TOP 10 górnośląskich niezwykłości”
Wybierz 10 obiektów, które według Ciebie ukazują specyfikę (stanowią wyznacznik) cech geograficznych Górnego Śląska. Uzasadnij “niezwykłość” wybranych przez siebie obiektów. Zlokalizuj je na samodzielnie sporządzonej mapie obejmującej obszar Górnego Śląska. Odwiedź wszystkie te miejsca. Sporządź dokumentację fotograficzną wybranych przez siebie miejsc i obiektów.
2. Chrońmy, bo warto! Propozycja objęcia ochroną prawną obszaru na Górnym Śląsku o “niezwykłych” cechach krajobrazowych.
Wybierz oryginalny (bo występujący tylko w tym miejscu), ciekawy obszar położony na Górnym Śląsku, który Twoim zdaniem warto objąć ochroną prawną. Sporządź odpowiednią dokumentację opisowo-ilustracyjną potwierdzającą niezwykłość znajdujących się na tym obszarze walorów środowiskowych.
3. Moja „niezwykła” gmina. Geograficzny opis gminy, w której mieszkam lub się uczę.
W charakterystyce gminy położonej na Górnym Śląsku przedstaw jej walory przyrodnicze i kulturowe – specyficzne (występujące tylko w niej) obiekty przyrodnicze, cechy społeczne, wydarzenia kulturowe, które odróżniają ją od innych gmin położonych na Górnym Śląsku. Przygotuj pracę opisową z ilustracjami (mapami, zdjęciami, rysunkami) wyłącznie własnego autorstwa
II. Historia
1. Górnośląskie trójstyki dawniej i dziś – rzecz o miejscach niezwykłych i ich wpływie na życie codzienne mieszkańców. Wybierz i opisz trójstyk graniczny, czyli miejsce, gdzie w przeszłości lub współcześnie spotykały/spotykają się trzy państwa. Opisz ich historię, przeprowadź i zaprezentuj badania na temat ich wpływu na życie mieszkańców.
2. Autonomia województwa śląskiego w II Rzeczpospolitej – dorobek i tradycja. Opisz genezę śląskiej autonomii, jej aspekty prawne oraz organizacyjne. Wskaż szanse rozwoju i rozwiązań swoistych dla regionu, pluralizm tradycji, kultury i obyczajów na przykładzie regionu, wybranych miast lub Twojej miejscowości.
3. Górnośląscy potentaci – historia i niezwykłe dziedzictwo twórców potęgi industrialnej Górnego Śląska. Wybierz i przedstaw dwa górnośląskie rody arystokratyczne, ich europejskie korzenie, historię, porównaj znaczenie dla naszego regionu oraz zaprezentuj pamiątki po ich działalności gospodarczej i społeczno-kulturowej.
III. Literatura i język
1. “To dzieło boskie [powstania śląskie] nie obudziło w artyzmie polskim ani jednego westchnienia równorzędnego mu co do wielkości i siły“ (Stefan Żeromski). Które dzieła literackie poświęcone ważnym wydarzeniom śląskiej historii powinny trafić do kanonu lektur? Wybierz trzy utwory i uzasadnij swój wybór.
2. Literatura śląska jako przestrzeń wspólna dzieł pisanych po polsku, niemiecku i czesku. Omów dwa wybrane dzieła tego piśmiennictwa. (np. Wyrąbany chodnik Gustawa Morcinka i Wiatr od wschodu Augusta Scholtisa albo Wniebowstąpienie Lojzka Lapaczka ze Śląskiej Ostrawy Oty Filipa i Finis Silesiae Henryka Wańka)
3. Śląska mowa dawniej i dziś. Na podstawie wybranych materiałów (dostępnych źródeł i przeprowadzonych przez Ciebie wywiadów) porównaj znaczenie oraz funkcje etnolektu w przeszłości i pierwszych dekadach XXI wieku
IV. Sztuka i dziedzictwo kulturowe
1. Niezwykły świat górnośląskich zwyczajów i obrzędów dorocznych. Przedstaw, opisz i scharakteryzuj (np. tekst, fotografie) znane oraz mniej powszechne z nich, które sam(a) pielęgnujesz. Zarysuj zmiany, jakie zaszły w ich praktykowaniu w porównaniu do doświadczeń swoich rodziców lub dziadków. Skomentuj, jakie emocje budzi w Tobie aktualny obraz tych zwyczajów i obrzędów.
2. Inspiracje tradycją w muzyce współczesnych twórców na przykładach lokalnych solistów i zespołów muzycznych działających na Górnym Śląsku. Przedstaw wybranych przez Ciebie artystów i ich twórczość inspirowaną tradycją. Uzasadnij swój wybór.
3. Ikony architektury Górnego Śląska – od kościołów typu śląskiego poprzez osiedla robotnicze po współczesne budownictwo. Wytypuj obiekty specyficzne dla terenu Górnego Śląska, wskaż ich unikatowe elementy architektoniczne oraz uargumentuj ikoniczny dla Ciebie charakter tych obiektów.