Temat VII edycji OWoGŚ (rok szkolny 2017/2018)

Walory przyrodnicze i kulturowe jako szansa rozwoju Górnego Śląska
(w wymiarze lokalnym lub regionalnym)

Zainteresowanie bliskim sercu regionem – w naszym przypadku Górnym Śląskiem – skłania nas zazwyczaj do pogłębiania wiedzy o jego historii i tradycjach kulturowych, do odwiedzania miejsc ciekawych ze względu na ich walory przyrodnicze lub znajdujące się tam zabytki, poznawania losów i osiągnięć ludzi, którzy w przeszłości przysłużyli się regionowi lub konkretnej miejscowości. Na wszystkie te cenne wartości: walory przyrody ożywionej i nieożywionej, zabytki, tradycje, dorobek literatury, sztuki oraz specyfikę i urodę języka warto jednak spojrzeć także jako na atuty, które mogą przyczyniać się do rozwoju regionu, a także danej miejscowości w jego obrębie.

A zatem: jakie atuty ma Górny Śląsk? Jakie walory przyrodnicze i kulturowe regionu zawierają w sobie potencjał, który może być wykorzystany do rozwoju? Jaki powinien być nowy obraz regionu, jak go zbudować wykorzystując zastane walory naturalne i dziedzictwo kulturowe?

Na tak postawione pytania powinni odpowiadać nie tylko eksperci, dobrze, jeśli zabiorą głos także młodzi ludzie.

Mamy nadzieję, że proponowane w VII edycji Olimpiady Wiedzy o Górnym Śląsku tematy badawcze umożliwią jego uczestnikom na wypowiedzenie się w tej ważnej kwestii.

Temat prac pisemnych do II etapu VII edycji Olimpiady Wiedzy o Górnym Śląsku w roku szkolnym 2017/2018:

I.Geografia

1. Walory przyrodnicze i kulturowe miejscowości / gminy położonej na Górnym Śląsku szansą na jej rozwój w XXI wieku (wizja – projekt rozwoju miejscowości /gminy w najbliższych 10 latach).
2. Przyjedź na Górny Śląsk! Projekt trzydniowej trasy turystycznej ukazującej piękno zmieniającego się regionu.

3. Dziś nieużytek – jutro…? Propozycja zagospodarowania wybranego terenu w zgodzie z ideą rozwoju zrównoważonego.
4. Miejsca przyrodniczo cenne jako atrakcja turystyczna. Propozycja zagospodarowania wybranego obszaru przyrodniczego, [nie objętego aktualnie ochroną prawną].
5. Projekt utworzenia nowego rezerwatu przyrody na obszarze Górnego Śląska.

II. Historia i społeczeństwo

1. Historia dla przyszłości. Jak wykorzystać dorobek mieszkańców do budowania wizerunku górnośląskiego miasta?
2. Historia życia codziennego Górnoślązaków i jej wykorzystanie w turystyce.
3. Pałace pamięci. Adaptacje historycznych założeń pałacowo-parkowych w regionie – tendencje, koncepcje, realizacje.
4. Wielokulturowe społeczeństwo obywatelskie jako szansa rozwoju Górnego Śląska na przykładzie wybranej miejscowości.
5. Udział w życiu społecznym warunkiem rozwoju demokracji. Badania nad aktywnością społeczną osób fizycznych i osób prawnych (stowarzyszenia, fundacje, NGO itp) w mojej miejscowości. Stan obecny i perspektywy dla rozwoju miejscowości/regionu.

III. Literatura i dialekt śląski

1. A u nos to sie piyknie godo/ U nas  się mówi pięknie ! Mowa mieszkańców Twojego miasta/Twojej miejscowości – badania własne języka pokolenia dziadków i wnuków. Prognozy dla  jej przyszłości i propozycje  jej rozwoju.
2. Konkursy śląskiej mowy/godki na terenie Górnego Śląska. Geneza, stan obecny i perspektywy rozwoju.
3. O wzgórza, o doliny!/Zielony, boski las… (J.von Eichendorff). Uroda śląskiej przyrody na kartach literatury pięknej. Analiza i interpretacja wybranych tekstów poetyckich czasów dawnych (przed 1945 r.) i współczesnych.
4. Najlepszy śląski pisarz! Przedstaw twórczość wybranego twórcy, ukazując artyzm jego dzieł na tle tendencji we współczesnej prozie.
5. Obecność śląskiej mowy w przestrzeni życia publicznego (portale internetowe, T-shirty, gadżety…). Analiza wypowiedzi językowych w perspektywie językoznawczej i socjologicznej.

IV. Sztuka i dziedzictwo kulturowe

1. Zabytki techniki i ślady dawnego przemysłu jako potencjał dla rozwoju ruchu turystycznego (o skali regionalnej, krajowej, europejskiej).
2. Architektoniczne ikony. Modernizm międzywojenny i powojenny oraz współczesna śląska architektura jako tworzywo nowego obrazu regionu.
3. Muzyczny Górny Śląsk. Tradycje muzyczne Śląska i tytuł stolicy muzyki dla Katowic jako szansa dla nowego wizerunku regionu.
4. Śląska sztuka zwana naiwną lub nieprofesjonalną. Czy sława twórców tego kręgu może przynieść pożytek regionowi?
5. Kolory folkloru – od Zespołu Pieśni i Tańca “Śląsk” po regionalne zespoły folklorystyczne. Czy folklor śląski na scenie (muzyka, pieśń, taniec, strój ludowy) może być atrakcyjny dla widzów i czy potrzebny jest regionowi? Badania opinii społecznej.

V. Interdyscyplinarne

1. Wodny świat Górnego Śląska. Gospodarcze, rekreacyjne i kulturowe atuty i możliwości (Kanał Gliwicki, Jezioro Paprocańskie, stawy rybne Żabiego Kraju itp.).
2. Katowicka Strefa Kultury i Nowe Gliwice. Jak decyzje związane z rewitalizacją terenów poprzemysłowych tworzą szanse rozwoju?
3. Mitologia i folklor Górnego Śląska. Czy utopce, Skarbnik i Meluzyna i inne straszki mogą pomóc w promocji regionu?
4. Turystyka literacka jako forma promocji okolicy. Projekt wycieczki literackiej szlakiem pisarza lub bohatera literackiego z Twoich stron.
5. Miasto przyszłości – wizja rewitalizacji lokalnej gospodarki i tradycji przemysłowych w oparciu o dziedzictwo kulturowe.
6. Kopalnia możliwości – wykorzystanie potencjału poprzemysłowego Górnego Śląska.